Κλιματική αλλαγή: Πώς προκαλείται και πώς συμβάλλει στη μείωση του νερού;

Η ανθρώπινη δραστηριότητα τις τελευταίες δεκαετίες έχει επηρεάσει τη διαθεσιμότητα του νερού στο υδρογραφικό δίκτυο και πιο συγκεκριμένα:

Η έκκληση αερίων θερμοκηπίου από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί στο ενισχυμένο Φαινόμενο του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε ήδη θερμές περιοχές, όπως π.χ. η Αφρική και η Ασία, αλλά ακόμα και η Κρήτη. Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου οδηγεί σε αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της γης και έτσι λιώνουν οι πάγοι με αποτέλεσμα την αύξηση της στάθμης της θάλασσας σε παραθαλάσσιες περιοχές και μεγάλη αύξηση της ξηρασίας στην ενδοχώρα ήδη θερμών περιοχών. Εικάζεται ότι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου ανήκουμε, θα ενταθούν τα φαινόμενα της ξηρασίας και της ερημοποίησης. Ήδη, σε αρκετά μέρη της χώρας μας, το νερό δεν είναι διαθέσιμο όλο το χρόνο ή υπάρχουν διακοπές στην υδροδότηση. Συνέπεια όμως είναι και η αύξηση των πυρκαγιών, όπως συμβαίνει συχνά στον Ελλαδικό χώρο και στην Κρήτη. Τα αποθέματα νερού στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα μειώνονται, ο οποίος όταν μένει κενός γεμίζει με το αλμυρό νερό της θάλασσας, φαινόμενο που ονομάζεται υφαλμύρωση. Αυτό οδηγεί στη μείωση της ποσότητας και της ποιότητας του γλυκού νερού στο υδρογραφικό δίκτυο με άμεσες συνέπειες στη ζωή του ανθρώπου.

Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου οδηγεί στην κλιματική αλλαγή, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση της ετήσιας συχνότητας των βροχοπτώσεων. Ταυτόχρονα τις λίγες φορές που βρέχει υπάρχει αύξηση της έντασης της βροχής με συνέπεια τις πλημμύρες. Οι πλημμύρες σε συνδυασμό με τις πυρκαγιές δημιουργούν διάβρωση του εδάφους και συμβάλλουν στην ερημοποίηση των περιοχών.

Σε πολλά νησιά, παράκτιες και γεωργικές περιοχές, αλλά και σε περιοχές με έντονη βιομηχανική δραστηριότητα, όπου η ποιότητα του νερού δεν είναι καλή, οι άνθρωποι χρειάζεται να καταφεύγουν καθημερινά στο εμφιαλωμένο νερό ή σε νερό από πιο μακρινές πηγές. Σε πολλά μέρη του κόσμου, το νερό δεν τρέχει καθόλου από τις βρύσες. Πάνω από 6.000 παιδιά παγκοσμίως πεθαίνουν καθημερινά από ασθένειες λόγω της έλλειψης πόσιμου νερού. 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι δηλαδή σχεδόν ένας στους πέντε κατοίκους του πλανήτη μας δεν έχουν καθαρό νερό να πιουν. Στην Αφρική, οι γυναίκες και τα παιδιά χρειάζεται να περπατάνε πολλές ώρες κάθε μέρα για να κουβαλήσουν το νερό τους. Η υπερβολική κατανάλωση νερού από το δυτικό κόσμο το στερεί από τις άλλες περιοχές του πλανήτη μας, βλάπτει τα ευαίσθητα οικοσυστήματα και απειλεί τα φυτά και τα ζώα. 

• Κατονομάστε στο χάρτη, περιοχές του τόπου σας , όπου θα επηρεαστούν άμεσα από τις συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου. Συζητήστε με τους συμμαθητές σας ποιές θα είναι οι συνέπειες.

Παράδειγμα χώρας που απειλείται περισσότερο είναι το Μπαγκλαντές, που οι επιστήμονες το θεωρούν ως το σημείο μηδέν της κλιματικής αλλαγής. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, η στάθμη των θαλασσών ανεβαίνει και αυτή η παράκτια χώρα της Νότιας Ασίας βυθίζεται. Στο Μπαγκλαντές, περίπου 20 εκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι πρόκειται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους μέχρι το 2050 και να γίνουν περιβαλλοντικοί πρόσφυγες.

• Συζητήστε στην τάξη για τους περιβαλλοντικούς πρόσφυγες.

• Βρείτε στο παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη το Μπαγκλαντές.

• Δείτε το ντοκιμαντέρ " Όταν βυθίζεται ο κόσμος", της εκπομπής Εξάντας, για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές: https://www.exandasdocumentaries.com/gr/documentaries/bysubject/world-economy/%CE%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%92%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%9A%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82

 

Σύμφωνα με τις προβλέψεις, μέχρι το 2050, οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες θα ξεπεράσουν παγκοσμίως τα 250 εκατομμύρια, περνώντας τα σύνορα των χωρών τους. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι επιπτώσεις δε θα συγκρίνονται ούτε με την πυρηνική απειλή και ο κόσμος μας θα μετατραπεί σε μια διαρκή εμπόλεμη ζώνη όπου κανείς δε θα ζει σε ειρήνη. Οδηγούμαστε στην ερημοποίηση, την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων και την εξαφάνιση ευπαθών ειδών (που δε ζουν σε υψηλές θερμοκρασίες).

Από την άλλη πλευρά, λόγω της υπερβολικής χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων από τους αγρότες και της έλλειψης οικολογικής διαχείρισης της Γεωργίας, η ποσότητα και η ποιότητα του νερού υποβαθμίζεται, σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες. Ως συνέπεια, στο άμεσο μέλλον θα υποβαθμιστεί πολύ το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, λόγω της μόλυνσης του νερού και της ξηρασίας. Θα κινδυνεύει η υγεία των ανθρώπων, οι γεωργικές καλλιέργειες και γενικά η καθημερινότητα τους θα αλλάξει. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι πρέπει να υπάρξει σωστή διαχείριση (αειφόρος διαχείριση) του περιβάλλοντος και σεβασμός των επόμενων γενιών. Δεν πρέπει να σπαταλάμε το νερό. Κάποιοι δεν έχουν σταγόνα να πιουν. Οι ανθρώπινες κοινωνίες το έχουν ανάγκη και κυρίως τα παιδιά που αποτελούν την επόμενη γενιά διαχείρισης του πλανήτη. Όμως ανάγκη το έχουν και τα οικοσυστήματα και οι υπόλοιποι οργανισμοί του πλανήτη. Όλοι έχουμε δικαίωμα στο νερό! Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι, γύρω στο 2025, ο αριθμός των ανθρώπων που στερούνται το νερό θα ανέβει στα 3 δισεκατομμύρια.

• Βρείτε στο δαδίκτυο περισσότερες πληροφορίες για το "Δικαίωμα στο νερό", στον υπερσύνδεσμο: 

https://www.oneearth.gr/cgi-bin/oneearth/pages/3rdpagenew.pl?arcode=080320175001&arcateg=%D3%F4%E1%E8%E5%F1%DD%F2&relboxtitle=%EA%E1%E8%E1%F1%FC%20%ED%E5%F1%FC%20%E3%E9%E1%20%FC%EB%EF%F5%F2

• Δείτε μια ταινιούλα διάρκειας 1,5 λεπτού σχετική με το δικαίωμα στο νερό: https://www.youtube.com/watch?v=83PCqmKEJrw

• Όλοι έχουμε δικαίωμα στο καθαρό νερό. Όμως αυτοί που απειλούνται περισσότερο είναι οι φτωχότεροι. Εντοπίστε στον παγκόσμιο γεωμορφολογικό χάρτη της τάξης σας τις χώρες που απειλούνται περισσότερο από την ξηρασία και τις χώρες που απειλούνται με πλημμύρες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Ποιές από αυτές είναι φτωχές χώρες;

• Τι πρέπει να γίνει ώστε οι επόμενες γενιές να έχουν καθαρό νερό; Προτείνετε μέτρα που πρέπει να παρθούν από τα ισχυρά κράτη για την προστασία του υδρογραφικού δικτύου.